როგორ ვიყიდოთ კრიპტო?
რა გახდა ციფრული აქტივების გაჩენის მიზეზი?
2008 წლის გლობალურმა ეკონომიკურმა კრიზისმა სტიმული მისცა ფინანსურ ინოვაციებს — მასშტაბით ის 1930-იანი წლების დიდი დეპრესიის ტოლფასი იყო. შედეგად, ტრადიციულმა საფინანსო სისტემამ საზოგადოების ნდობა დაკარგა.
ციფრული აქტივები კი დეკენტრალიზებული და დამოუკიდებელია. მათი საჭიროება წარმოიშვა იმდროინდელი ცენტრალიზებული სტრუქტურების — ბანკებისა და სხვა ფინანსური ინსტიტუტების — სისუსტეების გამო. ბანკის კლიენტთა ფული თავად ბანკს ეკუთვნის, ხოლო სისტემის ცენტრალიზებულობა შესაძლებელს ხდის დანაზოგების გაუფასურებას ეროვნული ვალუტის დამატებითი ემისიებით. ამგვარად, მომხმარებლები იძულებულნი არიან ბრმად ენდონ ბანკებს, მათ საქმიანობას კონტროლის გარეშე.
თუმცა, დეკენტრალიზებული გადახდის სისტემები ამ პრობლემებს ხსნის, რადგან ქსელი რეგულატორის მონაწილეობის გარეშე ფუნქციონირებს. ის ისეა შექმნილი, რომ ვერავინ შეძლოს მისი კონტროლი ან დაბლოკვა. ამავდროულად, ნებისმიერ ადამიანს შეუძლია გამოიყენოს სისტემა თანხის გადარიცხვისთვის, შეუერთდეს ქსელს და მონაწილეობა მიიღოს მის განვითარებაში.
სარეკლამოდ რომ ვთქვათ, დეკენტრალიზებული სისტემა თავად მომხმარებლების მიერ იქმნება და იმართება. ყველა მომხმარებლის ბალანსი საჯაროა, თუმცა პირადი ინფორმაცია დაცულია. ქსელის პროტოკოლი შეიცავს მექანიზმებს, რომლებიც რეგულარულად ამოწმებს მონაცემების სისწორეს.
2019-2022 წლებში, რთული ეკონომიკური და პოლიტიკური მდგომარეობის ფონზე, ადამიანები ეძებდნენ გზებს, როგორ შეენარჩუნებინათ და გაეზარდათ თავიანთი დანაზოგები.
- როგორ ვიყიდოთ კრიპტო?
- სად შეიძლება ეს სწრაფად და მომგებიანად განხორციელდეს?
- სად დავიწყოთ ინვესტირება ციფრულ აქტივებში და რომლები ავირჩიოთ?
- როგორ ავიცილოთ თაღლითობა და რომელი უსაფრთხოების წესები უნდა დავიცვათ?
- სად შევინახოთ ციფრული აქტივები შეძენის შემდეგ?
ახლა ერთ-ერთი საუკეთესო დროა, საბოლოოდ გავიგოთ, რა არის ციფრული აქტივები. ეს გზამკვლევი შენთვისაა, თუ ახალბედა ხარ და არ იცი, საიდან დაიწყო.
სად შეიძლება კრიპტოვალუტის შეძენა?
ციფრული აქტივების შესაძენად მრავალი პლატფორმა არსებობს, მათ შორის:
- კრიპტო ბირჟები (CEX, DEX);
- P2P პლატფორმები;
- ონლაინ და ოფლაინ გამცვლელები;
- OTC (გარე ბაზრის) ვაჭრობა;
- კრიპტომატები (Bitcoin ATM-ები).
კრიპტოს შესაძენად ყველაზე უსაფრთხო ადგილია ცენტრალიზებული ბირჟა. ეს არის სპეციალიზებული პლატფორმა, რომელიც მომხმარებლებს საშუალებას აძლევს 24/7 რეჟიმში განახორციელონ ტრანზაქციები ციფრული აქტვივებით. ასეთ პლატფორმებზე ხელმისაწვდომია სხვადასხვა ტიპის აქტივები, ბალანსის შევსების მრავალი გზა (მათ შორის საბანკო ბარათებით) და უწყვეტი მომხმარებელთა მხარდაჭერა.
ახლა უფრო დეტალურად განვიხილოთ, როგორ შეიძლება ინვესტირება კრიპტოში თითოეული ვარიანტის მიხედვით.
კრიპტო ბირჟები
კრიპტო ბირჟები პლატფორმებია ციფრული აქტივების ყიდვა-გაყიდვისთვის. ეს ონლაინ სივრცეები მომხმარებლებს საშუალებას აძლევს შეიძინონ და გაცვალონ კრიპტო აქტივები, ხოლო რეგისტრირებულ მომხმარებლებს სთავაზობენ დამატებით შესაძლებლობებსა და ინსტრუმენტებს.
კრიპტობირჟები იყოფა ორ ტიპად: ცენტრალიზებული (CEX) და დეცენტრალიზებული (DEX).
ცენტრალიზებული ბირჟები (CEX)
პლატფორმებია, რომელთა მუშაობას აკონტროლებს „ცენტრალური მმართველი ორგანო“ — პროექტის გუნდი. CEX ასევე უზრუნველყოფს ჩაშენებულ საფულეს ციფრული აქტივების შესანახად.
ცენტრალიზაცია საშუალებას აძლევს ასეთ პლატფორმებს იმუშაონ სამართლებრივ ჩარჩოში, დაიცვან მომხმარებელთა აქტივები და ითანამშრომლონ ფიატურ (სახელმწიფო) ვალუტებთან. ბირჟა პასუხისმგებელია აქტივების უსაფრთხოებაზე და საჭიროების შემთხვევაში ეხმარება მომხმარებლებს ანგარიშზე ხელმისაწვდომობის აღდგენაში.
ცენტრალიზებული ბირჟები მოქმედებენ იმ ქვეყნის ფინანსური კანონმდებლობის ფარგლებში, სადაც არიან რეგისტრირებული. CEX-ის სავაჭრო ინსტრუმენტებზე წვდომისთვის საჭიროა იდენტიფიკაციის პროცედურის — KYC (Know Your Customer) — გავლა, რაც მოიცავს პირად დოკუმენტებს, მისამართსა და სხვა მონაცემების ატვირთვას.
ერთის მხრივ, ბირჟების ცენტრალიზაცია ეწინააღმდეგება ციფრული აქტივების ძირითად პრინციპს — ერთიანი კონტროლის არქონას. ბირჟის ადმინისტრაციას აქვს წვდომა მომხმარებელთა ანგარიშებზე და მოთხოვნის შემთხვევაში, შეუძლია მონაცემების გადაცემა სახელმწიფო უწყებებისთვის ან ანგარიშის დაბლოკვა.
მეორეს მხრივ, ცენტრალიზებულ ბირჟებზე მუშაობს სპეციალისტთა გუნდი, რომელიც უზრუნველყოფს აქტივებისა და მონაცემების დაცვას. მაგალითად, WhiteBIT Georgia ინახავს აქტივების 96%-ს „ცივ“ საფულეებში და იყენებს WAF (Web Application Firewall) სისტემას ჰაკერული შეტევების მოსაგერიებლად. გარდა ამისა, WhiteBIT Georgia-ს გააჩნია AAA რეიტინგი და პლატფორმა CER.live-ის მონაცემებით შედის მსოფლიოს სამ ყველაზე უსაფრთხო კრიპტობირჟას შორის.
როგორ შევიძინოთ კრიპტოვალუტა ბირჟაზე – WhiteBIT Georgia?
ჩვენს ბირჟაზე ციფრული აქტივის შეძენა შეგიძლიათ გაცვლის ფუნქციის გამოყენებით ან სავაჭრო ორდერის განთავსებით. თუმცა, სანამ დაიწყებთ, საჭიროა შექმნათ ანგარიში, გაიაროთ სწრაფი ვერიფიკაცია და შეავსოთ ბალანსი.
ნახოთ, როგორ ხდება ორდერის განთავსება:
- მენიუს მარცხენა ზედა ნაწილში აირჩიეთ ვაჭრობის ჩანართი და შემდეგ დააჭირეთ სპოტს.
- ტერმინალის მარჯვენა მხარეს მდებარე სიიდან შეარჩიეთ სასურველი სავაჭრო წყვილი.
- ტერმინალის ქვედა ნაწილში აირჩიეთ ორდერის ტიპი.
- ველში “რაოდენობა” შეიყვანეთ სასურველი თანხის ოდენობა და დააჭირეთ ყიდვის ღილაკს.
ტრანზაქციის დასრულების შემდეგ, შეძენილი აქტივები დაუყოვნებლივ აისახება თქვენს ბალანსზე.
ასევე შეგიძლიათ გამოიყენოთ კონვერტაციის ჩანართი, რომელიც ასევე მდებარეობს ვაჭრობის განყოფილებაში. გახსნილ ფანჯარაში მიუთითეთ ის კრიპტო, რომლის გაცვლაც გსურთ, და ის აქტივი, რომლის მიღებაც გსურთ. ველში “გაცემა” ჩაწერეთ გასაცემი აქტივის რაოდენობა და დააჭირეთ ღილაკს “განაგრძეთ”.
WhiteBIT Georgia-ს ბირჟაზე ხელმისაწვდომია 350-ზე მეტი სავაჭრო წყვილი, ხოლო დიდი ლიკვიდობა უზრუნველყოფს მსხვილი სავაჭრო გარიგებების განხორციელების შესაძლებლობას.
დეცენტრალიზებული ბირჟები (DEX)
DEX-ზე ვაჭრობისთვის არ არის საჭირო იდენტობის ვერიფიკაცია ან პირადი მონაცემების მიწოდება; უბრალოდ დააკავშირეთ შესაბამისი კრიპტოსაფულე. მომხმარებლები თავად არიან პასუხისმგებლები საკუთარ პრივატულობაზე, ამიტომ დეკენტრალიზებული პლატფორმები შედარებით ნაკლებად უსაფრთხოა.
DEX-ის უარყოფითი მხარეებია: CEX-თან შედარებით ნაკლები ლიკვიდობა და მაღალი ბირჟის საკომისიო.
თუ კრიპტო ჯერ არ გაქვთ, DEX-ზე ვერ შეიძენთ. ვაჭრობის დასაწყებად ჯერ უნდა შეიძინოთ აქტივები სხვადასხვა სერვისის ან ონლაინ გამცვლელის საშუალებით, შექმნათ კრიპტოსაფულე და განახორციელოთ ტრანსფერი. პოპულარული მრავალვალუტიანი საფულეებია MetaMask, Exodus, Atomic და სხვ. თუ ანონიმურობა მნიშვნელოვანია, გაითვალისწინეთ, რომ მესამე მხარის სერვისებმა შესაძლოა მოითხოვონ KYC ვერიფიკაცია შეძენამდე.
DEX პოპულარულია უფრო გამოცდილ მომხმარებელთა შორის. კარგი მაგალითია WhiteSwap, AMM ბირჟა (Automated Market Maker), რომელიც მუშაობს Ethereum და Tron ბლოკჩეინებზე. მას აქვს საკუთარი მმართველობითი ტოკენი, WSD, რომელიც მისი მფლობელებს აძლევს შესაძლებლობას მიიღონ მონაწილეობა პროექტის განვითარებაში.
ონლაინ გამცვლელები
ზემოაღნიშნული მეთოდების გარდა, კრიპტო შეგიძლიათ შეიძინოთ ონლაინ გამცვლელების საშუალებით. ეს სერვისები საშუალებას იძლევა სწრაფად გააკეთოთ ეროვნული ვალუტის გაცვლა კრიპტოზე და პირიქით, როგორც ონლაინ (ბარათით გადარიცხვით), ასევე ოფლაინ (ნაღდი ფულით).
რეგისტრაცია და პირადი მონაცემების ვერიფიკაცია ამ შემთხვევაში არ არის აუცილებელი, თუმცა დიდი ოდენობის ტრანზაქციისას სერვისმა შესაძლოა მოითხოვოს თქვენი ინფორმაცია. ჩვეულებრივ, მომხმარებელმა უნდა დატოვონ გაცვლის მოთხოვნა, ხოლო ტრანზაქციის დეტალები განისაზღვრება ოპერატორის დაკავშირების დროს. ავტომატური გაცვლაც შესაძლებელია.
ონლაინ გამცვლელების თავისებურებაა აქტივების მაქსიმალური რაოდენობის ლიმიტი. უმეტესობა შეზღუდულია 0.1–0.3 BTC ან იმ ეკვივალენტური აქტივით. ზოგი სერვისი აწვდის მაღალ ლიმიტებს. ლიმიტები ხშირად გამოწვეულია ბანკის მხრიდან ტრანზაქციის დაბლოკვის შესაძლებლობით.
ძირითადად, ონლაინ შეიძლება BTC, ETH და USDT-ის გაცვლა, თუმცა აქტივების არჩევანი სერვისზეა დამოკიდებული. სერვისის არჩევისას გაითვალისწინეთ, რომ ყველა გვერდი არაა ლიცენზირებული ან იურიდიულად რეგისტრირებული. ზოგჯერ ეს ინფორმაცია გამოქვეყნებულია, თუმცა თაღლითებთან მოხვედრის რისკი მაღალია.
ონლაინ გამცვლელების კურსებისა და ლიკვიდობის შესახებ მონაცემებს, მაგალითად, ავრცელებს Bestchange სერვისი. ასევე შეგიძლიათ ნახოთ ყველაზე პოპულარული გაცვლების საიტების სია და მიმოხილვები მათ შესახებ.
P2P პლატფორმები (Peer-to-Peer)
Peer-to-Peer პლატფორმები საშუალებას გაძლევთ ვაჭრობა გააკეთოთ შუამავლების გარეშე და ფუნქციონირებს, როგორც განცხადებების დაფა. კრიპტოში ინვესტირებისთვის საჭიროა რეგისტრაცია და განცხადების განთავსება. თქვენი განცხადება უნდა შეიცავდეს აქტივის რაოდენობას, ფასს, პირობებს და გადახდის მეთოდსი, ტრანზაქციის ლიმიტებს და მარჟას.
განცხადების განთავსების შემდეგ, საჭირო აქტივების რაოდენობა ალგორითმულად გადაეცემა დროებით დეპოზიტში. გაცვლა შესრულდება მხოლოდ ორივე მხარის ტრანზაქციის დადასტურების შემდეგ.
P2P პლატფორმის ყველა მომხმარებელს აქვს რეიტინგი, რის საფუძველზეც შეგიძლიათ აირჩიოთ ტრანზაქციაში მონაწილე პირები.
P2P ვაჭრობის უპირატესობაა: მინიმალური საკომისიოები, გარიგებაზე უარის თქმის შესაძლებლობა და ინტუიციური ინტერფეისი.
ATM აპარატები
კრიპტოს ეროვნული ვალუტით შესაცვლელად შეგიძლიათ გამოიყენოთ კრიპტოს აპარატები. ეს სპეციალური ტერმინალები საშუალებას გაძლევთ შეიძინოთ და გაყიდოთ Bitcoin და სხვა კრიპტო აქტივები ნაღდი ფულისთვის.
მოწყობილობა აქტივებს სთავაზობს თქვენს კრიპტო საფულეს სახელმწიფო ვალუტის სანაცვლოდ. პროცესი მარტივია: შეიყვანეთ ფული ტერმინალში და მიუთითეთ ანგარიშის ნომერი ან სკანერით წაიკითხეთ QR კოდი კრიპტო საფულედან. კრიპტო-ბანკომატები იღებენ მაღალ საკომისიოებს (20%-მდე), თუმცა მომხმარებლის მონაცემებს არ ინახავენ. ზოგჯერ შეძენის დასრულებისთვის საჭირო ხდება პირადობის დადასტურება.
უახლოესი კრიპტო-ბანკომატი BTC შესაძენად შეგიძლიათ მოძებნოთ Coinatmradar ვებსაიტზე.
ოფლაინ გამცვლელები
ეს ფიზიკური კრიპტო აქტივების გადაცვლის პუნქტებია, რომლებიც მუშაობენ, როგორც ჩვეულებრივი გამცვლელები. ეროვნული ვალუტის სანაცვლოდ კლიენტი იღებს ციფრულ აქტივს.
ოფლაინ გაცვლის თავისებურებებია ლიმიტები და ცალკეული ფოკუსი. ფიზიკური პუნქტები ორიენტირებულნი არიან რამდენიმე მთავარ კრიპტოზე და ადგენენ მაღალ მინიმალურ გაცვლის მოცულობას. ჩვეულებრივ, ოფლაინ გამცვლელში შეგიძლიათ შეიძინოთ კრიპტო დაახლოებით 0.5 BTC-ის ეკვივალენტზე. დიდი მოთამაშეები ხშირად სწორედ ამ მეთოდს სთავაზობენ ციფრული აქტივების შესაძენად.
როგორ დავიწყოთ ინვესტირება კრიპტოში?
რისკები ყველგან არსებობს, განსაკუთრებით თუ ახალბედა ხართ. ინვესტიციების შენარჩუნებისა და გაორმაგებისთვის საჭიროა: აქტივის არჩევა, პროექტის შეფასება, შესაძლო რისკებისთვის მომზადება, ბიუჯეტის განსაზღვრა და სწორი სტრატეგიის არჩევა.
შედეგი დამოკიდებულია იმაზე, რამდენ დროს დახარჯავთ ზემოაღნიშნული ასპექტების შესასწავლად.
რომელია ყველაზე პოპულარული ციფრული აქტივები?
CoinMarketCap-ის მონაცემებით, ინდუსტრიაში წამყვან პოზიციებს იკავებს სამი კრიპტო აქტივი:
- Bitcoin (BTC) — ბაზრის პირველი და ყველაზე პოპულარული ქოინი. მისი ფასის ცვლილებები სხვა აქტივების ფასზეც აისახება.
- Ethereum (ETH) — კაპიტალიზაციით მეორე ქოინია. Ethereum ქსელი უზრუნველყოფს სმარტ კონტრაქტების მხარდაჭერას, ხოლო EVM (Ethereum Virtual Machine) უზრუნველყოფს მათ სანდო მუშაობას.
- Tether (USDT) — სტეიბლქოინი, რომელიც შეზღუდულია აშშ დოლარზე 1:1-ზე.
აქტივის არჩევისას ჩაატარეთ კვლევა: შეისწავლეთ მისი დოკუმენტაცია, ფასის ისტორია და მოძებნეთ ინფორმაცია შემქმნელებისა და მიზნების შესახებ.
როგორ შევიძინოთ კრიპტოვალუტა უსაფრთხოდ?
კრიპტოსთან ურთიერთობის ნებისმიერ ეტაპზე შეიძლება შეხვდეთ თაღლითებს. ნებისმიერ მეთოდზე არჩევისას გამოიყენეთ მხოლოდ ისეთი პლატფორმები, რომლებიც აკმაყოფილებენ ძირითად უსაფრთხოების კრიტერიუმებს და მოიცავენ იდენტობის ვერიფიკაციას (KYC) და ორ- ფაქტორიან ავთენტიფიკაციას (2FA).
თუ კრიპტოს ყიდულობთ OTC-ის საშუალებით, დარწმუნდით, რომ შუამავალი ნდობის ღირსია.
სად შევინახოთ კრიპტო?
კრიპტო-საფულე არის ძირითადი ინსტრუმენტი ციფრულ აქტივებთან ურთიერთობისთვის ბლოკჩეინზე. ეს არის პროგრამა, რომელიც საშუალებას იძლევა შექმნათ და მართოთ შენახვისა და გადარიცხვის მისამართები.
ცენტრალიზებულ ბირჟებზე, ყოველი მომხმარებელი რეგისტრაციისთანავე იღებს ჩაშენებულ საფულეს.
“Hot wallets” მუშაობენ ინტერნეტთან კავშირის დროს, ხოლო “cold wallets” — ფიზიკური მოწყობილობები, რომლებიც ქსელთან კავშირს არ საჭიროებენ. როგორც წესი, ეს ყველაზე საიმედო მეთოდია აქტივების ხანგრძლივი შენახვისთვის, რადგან მომხმარებლები არ უზიარებენ წვდომას პირად გასაღებებზე და სრულ კონტროლს ინარჩუნებენ თავიანთ ფინანსებზე.
ასევე არსებობს “paper wallet” — ჩვეულებრივი ფურცელი, რომელზეც დაბეჭდილია მისამართი და QR კოდი, რომელიც ტრანზაქციისთვის უნდა დასკანირდეს.
კრიპტო ინდუსტრიის განვითარებასთან ერთად გაიზარდა კრიპტოს შეძენის მეთოდებისა და პლატფორმების რაოდენობა. ახლა ახალბედებს შეუძლიათ დამოუკიდებლად შეიძინონ ციფრული აქტივები ტექნიკური ცოდნის გარეშე. მიუხედავად მრავალფეროვანი შეძენის მეთოდებისა, ყველაზე უსაფრთხო და მარტივი კრიპტო შეძენა ცენტრალიზებულ ბირჟაზეა. სხვა პლატფორმების გამოყენებისას დარწმუნდით, რომ ისინი უსაფრთხოა. ციფრული აქტივის შეძენამდე ყურადღებით ანალიზი ჩაუტარეთ პროექტს, ასევე აქტივისა და ინვესტიციის ფუნქციონალობას და სარგებლიანობას. შეძენის შემდეგ მონეტა/ტოკენი შეგიძლიათ შეინახოთ CEX-ის ანგარიშზე ან “ცივ” საფულეში. კრიპტოს შეძენა მარტივია, თუ დაიცავთ ზემოაღნიშნულ წესებს. რაც უფრო ადრე გადადგამთ პირველ ნაბიჯს, მით უფრო მალე გაღებული იქნება ციფრული მომავლის უსასრულო შესაძლებლობები. გისურვებთ წარმატებულ ინვესტიციებს!
ხშირად დასმული კითხვები
კრიპტო რეიტინგები შეთანხმებულნი არიან ინვესტიციებისთვის ტოპ 5 ციფრულ აქტივზე, რომლებიც სარგებელს მოუტანს ინვესტორებს. მათ შორის არიან:
- Bitcoin (BTC) — ბაზრის პირველი და ყველაზე პოპულარული ქოინი.
- Ethereum (ETH) — კაპიტალიზაციით მეორე ქოინი. Ethereum ქსელი მხარს უჭერს სმარტ კონტრაქტებს, ხოლო EVM (Ethereum Virtual Machine) უზრუნველყოფს მათი სანდო მუშაობას.
- Tether (USDT) — სტეიბლკოინი, რომელიც მიბმულია აშშ დოლარზე 1:1-ზე.
დეკენტრალიზებული ციფრული აქტივების საჭიროება წარმოიშვა ჩვეულებრივი ცენტრალიზებული ფინანსური სტრუქტურების (ბანკები, კომერციული და ფინანსური ინსტიტუტები) სისუსტეებისა და შეცდომების გამო. მომხმარებლები იძულებულნი არიან თავიანთი თანხები მათ ანდონ, თუმცა მათი საქმიანობისა და სტრუქტურის მონიტორინგი ჩვეულებრივ შეუძლებელია.
კრიპტო აქტივები ამ პრობლემებს უმკლავდება, რადგან ქსელები ფუნქციონირებენ რეგულატორის მონაწილეობის გარეშე. ვერავინ ვერ აკონტროლებს ან დაბლოკავს ქსელს, თუმცა ყველას შეუძლია გამოიყენოს იგი თანხების გადარიცხვისთვის და ქსელის განვითარებისა და გაუმჯობესებისთვის.
კრიპტო აქტივით შეგიძლიათ თითქმის ყველაფერი შეიძინოთ, რადგან ნებისმიერი ციფრული აქტივი მარტივად გარდაიქმნება თითქმის ნებისმიერ სახელმწიფო ვალუტად.
